Anüste mayasıl nedir ve nasıl tedavi edilir?

Anüste mayasıl, tıbbi adıyla "anal fissür", anüs (makat) bölgesinde oluşan küçük bir yırtık veya çatlaktır. Genellikle dışkılama sırasında ağrı, yanma ve bazen kanamayla kendini gösterir. Bu durum, anüsün iç yüzeyini kaplayan mukoza tabakasının zarar görmesi sonucu ortaya çıkar. Anal fissürler akut (kısa süreli) veya kronik (uzun süreli) olabilir. Akut fissürler genellikle birkaç gün içinde iyileşirken, kronik olanlar 6 haftadan uzun sürer ve tekrarlayıcı özellikte olabilir.

Anal fissürlerin en yaygın nedeni, sert veya büyük dışkının anüs bölgesinde tahrişe ve yırtılmaya yol açmasıdır. Diğer nedenler şunlardır:

• Kabızlık veya uzun süreli ishal
• Dışkılama sırasında aşırı ıkınma
• Anüs bölgesindeki dolaşım problemleri
• Doğum sırasında oluşan travmalar
• İnflamatuar bağırsak hastalıkları (Crohn hastalığı gibi)
• Anal bölgede enfeksiyon veya tahrişe neden olan durumlar

Belirtiler genellikle dışkılama sırasında veya sonrasında şiddetlenir ve şunları içerebilir:

• Keskin ağrı veya yanma hissi
• Parlak kırmızı renkte kanama (genellikle tuvalet kağıdında veya dışkı yüzeyinde)
• Anüs çevresinde kaşıntı veya tahriş
• Gözle görülebilen küçük bir yırtık veya çatlak

Tedavi, fissürün şiddetine ve süresine bağlı olarak değişir. Çoğu akut anal fissür, evde uygulanabilecek basit yöntemlerle iyileşir. Kronik durumlarda ise tıbbi müdahale gerekebilir.

Bu yöntemler, hem akut hem de kronik fissürlerde iyileşmeyi destekler:

• Lif Alımını Artırma: Günde 25-30 gram lif tüketerek dışkıyı yumuşatın. Meyve, sebze, tam tahıllar ve baklagiller lif açısından zengindir.
• Bol Su İçme: Günde en az 8-10 bardak su içmek, kabızlığı önlemeye yardımcı olur.
• Düzenli Egzersiz: Bağırsak hareketliliğini artırarak kabızlık riskini azaltır.
• Sıcak Su Banyosu (Oturma Banyosu): Günde 2-3 kez, 10-15 dakika sıcak suda oturmak, ağrıyı hafifletir ve iyileşmeyi hızlandırır.
• Dışkılama Alışkanlıklarını Düzeltme: Tuvalette uzun süre oturmaktan ve aşırı ıkınmaktan kaçının.

Doktor önerisiyle kullanılabilecek ilaçlar şunlardır:

• Topikal Kremler ve Merhemler: Nitrogliserin veya nifedipin içeren kremler, anüs bölgesindeki kan akışını artırarak iyileşmeyi destekler.
• Ağrı Kesiciler: Parasetamol veya ibuprofen gibi ilaçlarla ağrı kontrol altına alınabilir.
• Müshil İlaçlar: Kabızlığı önlemek için doktor kontrolünde kullanılabilir.

Kronik fissürlerde veya diğer tedavilere yanıt alınamayan durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. En yaygın yöntem "lateral internal sfinkterotomi"dir; bu işlemde, anüs kaslarındaki spazmı azaltmak için küçük bir kesi yapılır. Cerrahi sonrası iyileşme genellikle hızlıdır ve başarı oranı yüksektir.

Aşağıdaki durumlarda bir sağlık uzmanına danışın:

• Ağrı veya kanama şiddetliyse
• Belirtiler 2 haftadan uzun sürerse
• Tekrarlayan fissürler varsa
• İltihap, ateş veya akıntı gibi enfeksiyon belirtileri eşlik ediyorsa

Anal fissürleri önlemek için:

• Dengeli beslenme ve yeterli sıvı alımına dikkat edin.
• Tuvalet ihtiyacınızı ertelemeyin.
• Anüs bölgesini temizlerken yumuşak, nemli mendiller kullanın.
• Düzenli fiziksel aktivite yapın.

Unutmayın, anüste mayasıl yaygın bir sorundur ve çoğu durumda uygun tedaviyle tamamen iyileşir. Erken müdahale, kronikleşmeyi önlemek açısından önemlidir. Eğer şikayetleriniz devam ediyorsa, bir genel cerrah veya proktoloji uzmanına başvurmanız önerilir.