Anüste çatlak, ıkınma ve kabızlık gibi sebeplere bağlı olarak anüs etrafında meydana gelen, kanama, ağrı ve kaşıntı gibi şikâyetlere neden olan yırtılmalardır. Makat rahatsızlıkları kategorisinde basurdan sonra çok sık görülen bir hastalıktır. Anüs çatlağı oldukça ağrılı ve sancılı bir makat hastalığıdır. Erkeklerde bayanlara göre daha az görülmektedir. Bunun nedeni ise bayanların hamilelik döneminde hormonal değişikliklerden dolayı yaşadıkları düzensiz dışkılama hareketleridir.

Aynı hemoroid de olduğu gibi lifli gıdalarla beslenmemek, düzenli olarak meyve yememek kabızlığa neden olmaktadır. Kabızlık sonucunda da anüste çatlak (Anal fissüre) meydana gelmektedir. Bunun yanında yine ishal olmak, çok fazla acı yemek, doğum esnasında çok fazla ıkınmak, şehir değişikliği, ortam değişikliği gibi sebeplerde anüste çatlağa neden olmaktadır.

Anüste çatlak meydana gelirse oluştuğu ilk günden itibaren kanama, kaşıntı ve zamanla ağrı da bu şikâyetlerin yanına eklenir. Anüste yırtılmaya sebep olan faktörler arasında bazı enfeksiyonlar, crohn hastalığı, lösemi, bağışıklık sisteminin zayıflaması ve anüs kanseri de oluşturabilir.

Makat bölgesinde yanma, kaşıntı, akıntı, şişme, meme, acı ve ağrı gibi şikâyetler varsa anüste çatlak meydana gelmiştir. Ayrıca hasta tuvalet sırasında makatını cam parçasıyla kesiyorlarmış gibi hissettiğini belirtir. Tuvaletten sonra ızdıraplı bir şekilde ağrının olması ve anüste çatlak olan bölgede meme görülmesi, hastalığının artık devamlılığının işaretidir. Hasta, eğer bu rahatsızlık için ilaç kullanıyorsa artık ilaçlar ile iyileşmeyeceğini bilmelidir. Tedavide diğer yöntemlerden birini kullanmalıdır.

Anüste çatlak probleminin bir diğer belirtisi de kanama tuvalet kağıdına veya dışkı üzerinde görülerek fark edilir ve kanamanın rengi açık kırmızı şeklindedir.

Anüste çatlak tedavisi genelde cerrahi müdahale yapılmadan iyileştirilebilmektedir. Bu problemi yaşayan hastalara genelde ilk bir iki ay ilaçlarla tedavi ve çeşitli kabızlık önleyici besinleri tüketerek kabızlık giderilmeye çalışılır. Sebze ve meyve ile beslenmek, mutlaka kahvaltı yapmak, dışkılama sonrası makat bölgesine sıcak duş uygulamak kabızlık problemini önemli ölçüde azaltır. Kabızlık ortadan kalktığı zaman, tuvalet sırasında anüste duyulan ızdırap dolu ağrı giderek azalmaya başlar. Yani ilk olarak kabızlığının giderilmesi gerekir. Bunun için kabızlığı giderici, dışkı yumuşatıcı önlemler alınması, basur rahatsızlığında olduğu gibi günde birkaç defa on ya da yirmi dakika oturma banyoları yapılması anüste çatlak tedavisinde büyük rol oynamaktadır. Ağrıyı gidermek için ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir. Ayrıca steroid içeren kremler gibi ilaç tedavileri uygulanır.

Bu yöntemlerle iyileşmeyen anüste çalak rahatsızlığı en sonunda cerrahi müdahale gerektirir. Cerrahi müdahalelerde anüste çatlak şikâyeti tamamen yok olmaktadır.

Anüste çatlak müdahalesi denince genel olarak ve yaygın olan süre olarak 5 -10 dakika gibi kısa bir süre alan standart ve basit bir yöntemdir. Makat bölgesine küçük bir kesik atılarak hasarlı olan kasın gevşetilmesi esasına dayanmaktadır. Cerrahi müdahalede başarı yüzde yüzdür. Yan etkisi olarak yok denecek kadar azdır. Ameliyat sonrası nadir bir kanama görülür ve gaz kaçırma problemi meydana gelir. Tam iyileşme birkaç hafta sürebilir. Fakat ağrı ameliyattan sonra birkaç gün içinde yok olur.

Tam iyileşme birkaç hafta alsa da ağrı genellikle birkaç gün içinde yok olur. Hastalar çoğu kez ameliyattan bir hafta sonra yeniden iş ve güçlerine geri dönebilirler.

Cerrahi tedavi uygulanan hastaların yüzde 90'nı tam olarak iyileşmekte ve bir daha rahatsızlık tekrarlamamaktadır. Sebebi olmayan bir nedenden dolayı tekrar tekrarlarsa anüste çatlak hastanın tekrar Uzman bir hekim tarafından değerlendirilmesi gerekir.

Anüste çatlak tedavisinde uygulanan yöntemlerden biri de botox tedavisidir. Başarı oranı oldukça yüksek bir yöntemdir. Anüste çatlak tedavisinde ilaçların ve diğer yöntemlerin cevap vermediği durumlarda kullanılmaktadır. Botox uygulaması çok ince bir iğne ile yapılan ve hiçbir yan etkisi olmayan felç edinmek istenen ilgili bölgeye enjeksiyon yapılarak gerçekleşmektedir. İğneden hemen sonra hasta günlük yaşamına rahatlıkla dönebilir. Botox tedavisinde hastanın şikâyetleri bir ay içinde geçmezse, yeniden ikinci bir enjeksiyon tedavisi yapılabilir. İkinci bir enjeksiyon sonrasında da şikâyetler devam ediyorsa hastanın durumuna göre doktor tarafından cerrahi müdahaleye gerek duyulur.

Botox tedavide cerrahi müdahalede görülen kanama, dikişin patlaması ve iltihap gibi problemler görülmez. Ayrıca gaz ve dışkı çıkarma sorunu gibi problemler meydana gelmez. Narkoz alamayan hastalara çok iyi bir alternatif bir tedavidir. Anüste deformasyona şekil bozukluğuna neden olmaz.