Anüs, isim olarak diğer adı makattır. Sindirim sisteminin sonunda yer almaktadır. Dışkılamanın yapıldığı dış açıklıktır. Kadınlarda ve erkeklerde farklı yerlerdedir. Kadınlarda vajinanın arkasında erkeklerde ise testis torbasının arkasında yer almaktadır. Dışkılar boşaltım esnasında anüs yolu ile vücuttan atılır. Latince olarak halka anlamındaki anüs sözcüğünden gelmektedir.
Anüsü büzgen kaslarımız aracılığı ile denetleriz.
Yaklaşık olarak 4 cm uzunluğunda olup üst kısmı ile rektuma bağlı olan anüs, 1.5 santimlik üst bölümünde mukoza tabakası anüsün boşluğuna doğru 6-9 adet uzunlamasına çıkıntı şeklindedir. Bu çıkıntılara anal kolumn denir. Her bir kolumnun içinde birer atardamar ve toplardamar bulunmaktadır. Anüsün 2 adet büzücü kası bulunmaktadır. Bunların tıbbi adı Sfinkter olup İç sfinkter ve dış sfinkter olarak 2'ye ayrılmaktadır. İç sfinkter bağırsak kanalı boyunca bulunan düz kas liflerinin çoğalmaları ile oluşmuştur. İç kaslar istem dışı çalışır. Anüsün 2. Kas sistemine ise dış sfinkter adı verilir. Dış sfinkter Çizgili kas liflerinden oluşur. İstemli bir şekilde kontrol edilebilir. Dış sfinkter dışkılama esnasında anüsü kapalı tutar. Dış sfinkter herhangi bir nedenle zarar gördüğünde, kesildiğinde ya da aksadığında kişi dışkısını tutamaz.
Anüsün vücudumuzdaki görevi sindirim sistemimize almış olduğumuz besinlerin kullanılmayan bölümlerini dışarı atmaktır. Sinir, damar ve kaslardan oluşan oldukça karmaşık bir sisteme sahiptir.
Bu sistem sayesinde boşaltılmak üzere burada bulunan dışkı kontrol edilir ve dışarı atılır. Anüs ihtiyaca göre açılıp kapanabilen ve bizim kontrolümüzde olan bir sistemden oluşur. Halka şeklindeki 2 adet kas katılaşmış dışkının kontrolünü sağlar. Makat bölgesinde yer alan aşırı duyarlı sinirlerimiz sayesinde sıvı, katı ve gaz dışkıları arasında ayırım yapabilir. Boşaltım bir insan hayatı için olmazsa olmaz en hayati işlemdir. Anüs ve anüsle ilgili hastalıklar kişiye hem rahatsızlık verir hem de bu tür hastaları duygusal ve psikolojik bakımdan etkiler. Bu konudan rahatsızlığı olan hastalar sıkıntılarını anlatırken bile büyük ölçüde rahatsızlık duyarlar ve çevrenin alay konusu olmaktan çekinirler. Anüs çevresinde oluşabilecek sorunlar hemeroit (Halk arasında basur olarak bilinmektedir), tromboz ve anal fissür gibi kişinin güncel yaşamını etkileyebilecek sorunlardır.
Hemeroit ya da basur, anüsün çevresini saran kan damarları deri ve mukoza altında pleksüs denen bir ağ meydana getirirler. Bu damarların varis şeklinde genişlemeleri halk arasında basur olarak bilinen hemeroit şikâyetlerini meydana getirir. Tedavisi tabi ki vardır. Bazı pomatlar ve antiseptik tozlar kullanılır ve çok ilerleyen düzeylerde ise toplardamar şişlikleri operasyonla çıkarılır.
Bu tür rahatsızlıklarda hastanın kendisi ile aynı sıkıntıyı yaşayan diğer hastalar ile bilgi ve düşüncelerini paylaşmak kişiyi büyük ölçüde rahatlatır. Hemoroit sıkıntısı ve şikâyeti olmayan kimseler çoğu zaman bunu önemsiz bir konu gibi görüp ciddiye almamaktadırlar. Fakat azımsanamayacak kadar ciddi ve önemli bir konu olup derhal konunun uzmanı bir hekimle irtibata geçilmelidir. Dışkılama sırasında görülen kanama, yanma ve benzeri semptomlar gayet rahatsız edici bulgulardır. Anüs çevresindeki sıkıntılar ne kadar fazla ise güncel yasamda bundan o kadar çok etkilenir.
Anal Fissür, çok hassas olan anal bölgede oluşan küçük bir çatlak bile şiddetli ağrıya, bu ise kaslarda spazma ve kan dolaşımının bozulmasına neden olur. Bu yüzden erken müdahale ile fissürler kendiliğinden iyileşebilir. İyileşmeyen fissürlerde ise olay kronik bir hal alır. Zamanla deride ödem, şişkinlik ve sertleşmeler meydana gelir. Fissür oluşumunun en önemli nedeni kabızlıktır. Kabızlık dışında bağırsak enfeksiyonları, patlama tarzında ishal, kolit gibi bağırsak hastalıkları da fissür oluşturur. Fissürün en önemli özelliği dışkılama sırasındaki ağrıdır. Diğer belirtisi ise kanamadır. Kanamanın nedeni dışkılama sırasında çatlağın yırtılmasıdır. Fissür tedavisi koruyucu ve cerrahi olarak 2 şekilde yapılır.
Sindirim ve boşaltım sistemlerimizin sağlıklı olması tamamen beslenme düzenimizle alakalı olup en dikkat etmemiz gereken şeydir.
